Ideas to make cities more sustainable

Drawing of woman saving the planet

Bydd amodau cynllunio yn nodi enillion net bioamrywiaeth ar gyfer pob datblygiad
Dinasoedd adfywiol (waliau, toeon ac isadeiledd eraill gwyrdd)
Parciau: llawer o fioamrywiaeth
Coed a llwyni: plannu mwy, cadw'r hyn sydd gennym, a'u gwneud yn fwy cynhyrchiol - cnau a ffrwythau
Dan do, yn fertigol, ar ben toeon, tyfu bwyd, gan gynnwys madarch, dyframaeth
Ffermydd fertigol: gallant oll amrywio o warysau mawr i'r tu mewn i gartrefi, siopau a chaffis, a gallant gynnwys dyframaeth a dofednod
Rhandiroedd, gerddi cymunedol, gerddi therapiwtig
Planhigion 'bwytadwy anhygoel' ar bob cyfle
Digon o gyfle am swyddi ar y tir a swyddi prosesu bwyd
Caffael ar hyd cadwyni cyflenwi yn cynnwys amodau i ildio enillion net mewn bioamrywiaeth.

Dadansoddiad cylch bywyd i leihau'r galw cyffredinol a'r gost i fyd natur
Cyflawni datblygiadau graddfa dynol ryw
Defnyddio deunyddiau effaith isel a naturiol sy'n secwestru carbon lle y bo'n bosibl
Cadw pethau'n syml: eco-minimaliaeth – gwneud mwy gyda llai
Cadw pethau'n lleol: cefnogi'r economi leol drwy gaffael yn lleol
Cynllunio ar gyfer cynnal a chadw, gwaredu ac ailgylchu hawdd
Gwaredu'r posibilrwydd o ymddygiad llai cynaliadwy trwy ddylunio.

Effeithlonrwydd ynni, lleihau'r galw a'r angen
Dylunio adeiladau newydd yn oddefol; ôl-osod adeiladau hŷn yn drylwyr er effeithlonrwydd ynni
Datgarboneiddio teithio
Cyflenwadau ynni 100 y cant adnewyddadwy
Cyflenwad (lleol): gwresogi, oeri, trydan
Archwilio dichonoldeb prif-gyflenwad gwresogi rhanbarthol
Cynhyrchu dosbarthedig; bydd 4ydd cenhedlaeth technoleg solar bron yn anweledig, yn aml wedi'i integreiddio i'r adeilad
Rhai tyrbinau gwynt
Gwres a phŵer cyfunedig
Treulio anaerobig ar gyfer bio-nwy a chompost
Gwresogi: geothermol, pympiau gwres o'r ddaear a dŵr, solar thermol, solar goddefol, bio-nwy;
Storio rhwng tymhorau
Technoleg rheoli'r galw
Systemau Rheoli Gwybodaeth Adeilad mewn adeiladau mwy
Llosgi gwastraff gwirioneddol yn unig mewn gweithfeydd gwres a phŵer cyfunedig (CHP)
Gosodiad stryd a phlannu planhigion priodol i'r hinsawdd i naill ai leihau'r effaith ynys wres ac felly leihau'r galw am ynni oeri neu wresogi, gan ddibynnu ar leoliad.

Lleihau'r angen am deithio'n bell drwy leoli tai ger swyddi, gwasanaethau, siopau etc.
Cadw traffig cerbydau ar wahân i gerddwyr a beicwyr
Canol cymdogaethau a threfi siâp dellt, wedi'u rhwydweithio a'u cynllunio o amgylch canolfannau cludiant
Cludiant cyhoeddus effeithlon a rhad: metro, rheilffordd danddaearol, bysiau, tramiau, rheilffordd ysgafn a rhwng dinasoedd
Hybu cerdded a beicio trwy ddyluniad strydoedd a chymdogaethau
Gwahanu traffig lleol a phellter hwy
Llawer o feiciau a chynlluniau hurio beiciau
Ricsios, beiciau cargo ar gyfer pobl a dosbarthu nwyddau
Cynlluniau hurio a rhannu cerbydau trydanol.

Gwaredu gwastraff trwy ddylunio
Gwaredu plastig drwy ddylunio
Dylunio cynyrch i'w hailddefnyddio a'u hailgylchu
Gwobrwyo lleihau gwastraff a didoli gwastraff, yn benodol plastigion
Adfer maetholion o fwyd, gwastraff amaethyddol a charthffosiaeth
Gweithdai atgyweirio ac uwchgylchu ym mhob cymdogaeth
Diwylliant amnewid, cyfnewid, atgyweirio ac ailddefnyddio yn lle diwylliant o daflu ymaith
Defnyddio systemau symbiosis diwydiannol lleol.

Bod yn barod am dywydd eithafol
Pantiau storm a lagynau danddaearol
Cyforardaloedd mewn ardaloedd llifogydd posib
Draeniad trefol cynaliadwy
Amddiffyn rhag gorboethi
Llystyfiant i fynd i'r afael ag effaith ynys wres
Mewn ardaloedd gwynt uchel, adeiladu adeiladau'n agos at ei gilydd i atal effiath twndis.

Dylunio graddfa ddynol sy'n canolbwyntio ar bobl
Marchnadoedd – ffurfiol ac anffurfiol, stryd a dan do, sy'n werthfawr i fasnachwyr bychan ac ar gyfer rhyngweithio cymdeithasol
Cadw gwerth mwynderau ac egni a ymgorfforir mewn hen adeiladau wrth ôl-osod i greu effeithlonrwydd
Cadw cymunedau drwy ddarparu tai fforddiadwy a chymysgedd llawn o dai a defnydd tir
Parchu a chefnogi pob diwylliant
Gwaith, addysg yn ddelfrydol wedi'u lleoli yn agos i gartrefi
Cludiant cyhoeddus a pharciau o fewn pellter cerdded
Lleoliadau hamdden, siopau, adloniant ac amgueddfeydd gerllaw.

Rhoi ‘Hawl i'r Ddinas’ ar waith
Gwaredu llwgrwobrwyo
Pwyllgorau gwarchod annibynnol a thryloywder
Defnyddio technoleg i fwyafu cymryd rhan mewn penderfyniadau, ymgyrchoedd
Synwyryddion clyfar, dolenni adborth ac algorithmau i helpu i reoli rhai gwasanaethau sylfaenol
Mae cynnwys technoleg glyfar yn defnyddio doethineb y dorf, data agored, etc.
Mae gwyliadwriaeth sensitif a dienw yn rhan o gasglu data, cysylltiedig ag algorithmau sy'n ceisio modelu a rhagweld anghenion er mwyn eu bodloni'n effeithlon.

Gosod targed i leihau ôl troed ecolegol y sir/rhanbarth i 'un blaned' ymhen 20 mlynedd o'r sefyllfa tair planed gyfredol.
Gwirio beth sy'n achosi'r ôl troed uchel cyfredol a lle gellir cyflawni enillion hawdd.
Gwella galwadau gwariant pob corff cyhoeddus i greu marchnad newydd ar gyfer darparwyr gwasanaethau a nwyddau gwirioneddol gynaliadwy (model Preston + lleihau ôl troed ecolegol), gan gynnwys yr holl feini prawf cymdeithasol, ariannol ac amgylcheddol yn y prosesau prynu.
Ysgogi'r trosi i economi gylchol, ailddefnyddio popeth fel mae natur yn ei wneud, gyda hyfforddiant, dyfarniadau a gwobrwyon.
Sicrhau nad yw adrannau'n gwneud penderfyniadau'n annibynnol fel bod pob adran yn gweithio gyda'i gilydd.
Newid y gyfraith gynllunio i atal datblygiadau nad ydyn yn cyfrannu at nod Un Blaned, ac annog rhai sydd yn gwneud hynny. Mae meini prawf Datblygiadau Un Blaned sydd eisoes yn eu lle yn cynnig glasbrint ar gyfer gweddill y cynllunio sydd i ddod.
Rhoi monitro yn ei le i wirio bod cynnydd blwyddyn ar ôl blwyddyn yn alinio gyda'r targedau.
Datblygu app cyfrifo ôl troed ecolegol unigol ac ar gyfer y ddinas fel gall pawb wirio eu hôl troed eu hunain a chymharu â tharged a chyfartaledd y ddinas fel rhan o raglen codi ymwybyddiaeth a chyhoeddusrwydd.

Sylwer: Ôl troed ecolegol = ôl troed carbon + pob effaith arall & buddion megis mwy o natur.

Canolfan Un Blaned